Freiberg Hastalığı (Tarak Kemiği Kireçlenmesi) Nedir?
Freiberg hastalığı, ayaktaki tarak kemiklerinin (metatars) özellikle de 2. tarak kemiği baş kısmında gelişen kıkırdak kaybı ve eklem hasarı ile karakterize olan bir ortopedik rahatsızlıktır. Genellikle ikinci veya üçüncü tarak kemiğinde görülür ve zamanla eklem yüzeyinde bozulmalara yol açarak hareket kısıtlılığı ve ağrıya neden olabilir.
Sebepleri
Freiberg hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri hastalığın oluşumuna zemin hazırlayabilir:
- Ayak tarak kemiklerine aşırı yük binmesi (koşu, dans, spor gibi aktiviteler)
- Tekrarlayan mikrotravmalar ve zorlanmalar
- Kemik gelişimi sırasında oluşan dolaşım bozuklukları
- Uygun olmayan ayakkabı kullanımı
- Düz tabanlık veya yüksek kavisli ayak gibi yapısal bozukluklar
- Hormonal değişiklikler (özellikle ergenlik döneminde sık görülmesi)
Tanısı
Freiberg hastalığının tanısı, hastanın şikayetleri ve fizik muayene bulguları doğrultusunda konulur. Teşhisi doğrulamak için genellikle şu yöntemler kullanılır:
- Radyografik (Röntgen) Görüntüleme: Kemik deformasyonu, eklem yüzeyindeki düzensizlikler ve kireçlenme tespit edilebilir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Erken evrelerde kemik ödemi ve eklemdeki hasarın detaylı olarak değerlendirilmesini sağlar.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): İleri vakalarda kemik yapısındaki değişiklikleri detaylı olarak görmek için kullanılabilir.
Tedavi Yöntemleri
Hastalığın tedavisi, hastalığın evresine ve hastanın semptomlarına bağlı olarak belirlenir.
Konservatif (Cerrahi Olmayan) Tedaviler:
- Ağrıyı azaltmak ve ekleme binen yükü hafifletmek için istirahat ve aktivite kısıtlaması önerilir.
- Ortopedik tabanlıklar ve uygun ayakkabı kullanımı, tarak kemiklerine binen basıncı azaltmaya yardımcı olur.
- Fizik tedavi ve egzersizler, ayak kaslarını güçlendirerek eklemi destekler.
- Ağrı ve inflamasyonu kontrol altına almak için ilaç tedavisi (non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar – NSAID’ler) uygulanabilir.
Cerrahi Tedavi:
Konservatif tedavilere rağmen ilerleyen vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi yöntemler arasında:
- Ölü kemik dokusunun temizlenmesi (eklem debridmanı)
- Tarak kemiğinin kısaltılması veya düzeltilmesi (ile eklem aralığının açılması osteotomi)
- Eklem yüzeyinin kıkırdak nakli ile yenilenmesi (Mozaikplasti) gibi işlemler yer alır.
Sonuç
Freiberg hastalığı erken evrede teşhis edilirse, cerrahi müdahaleye gerek kalmadan kontrol altına alınabilir. Uygun tedavi ile hastalar ağrılarını hafifletebilir ve günlük aktivitelerine daha rahat devam edebilir. Ancak ilerlemiş vakalarda cerrahi tedavi, eklem fonksiyonlarını korumak için kaçınılmaz hale gelebilir. Erken tanı ve doğru tedavi yaklaşımları ile hastalığın ilerlemesi önlenebilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.
